Czym jest cel?
W niektórych systemach filozoficznych cel jest zasadą wyjaśniania świata, przedstawianego jako uporządkowana, rozumna i zorganizowana całość, pozwalającą tłumaczyć, po co jest świat i ku czemu zmierza, np. wg Platona celem tym jest doskonałość, dlatego przyczynę celową świata materialnego stanowią idee (idea) jako doskonałe wzorce rzeczy, podczas gdy wg Arystotelesa cel każdej rzeczy znajduje się w niej samej i oznacza rozwinięcie właściwych jej cech gatunkowych (celowość). Dla filozofów chrześcijańskich (np. św. Tomasz z Akwinu) tak rozumianym celem jest Bóg. Współczesna nauka i filozofia w swych głównych nurtach rzadko podejmują tak rozumiane zagadnienie celu.
Jeżeli chodzi o ludzkie działanie, to cel można rozumieć jako przyszłe zdarzenie osiągnięte dzięki temu działaniu. W zamierzonym działaniu oprócz celu głównego wyróżnia się także cele uboczne. Realizacja celu może prowadzić do zamierzonych bądź też niezamierzonych skutków (szkodliwych lub pożytecznych).
Odmiennym zagadnieniem jest kwestia świadomości celu, np. psychoanaliza twierdzi, iż człowiek nie uświadamia sobie wielu celów, do których dąży. Ze względu na cele wydaje się oceny sprawnościowe — skuteczność (relacja wyniku do celu) i ekonomiczność (relacja skutków określanych poprzez cele do nakładów). Działaniem człowieka, w tym także problemem celu, zajmuje się prakseologia. (encyklopedia.pwn.pl)
Dlaczego warto stawiać sobie cele?
Cele stawiamy po to, aby wiedzieć dokąd zmierzamy. Jeśli posiadamy już tą wiedzę, o wiele łatwiej będzie nam stworzyć własne mapy, które nas do nich doprowadzą. Jak już mamy taką mapę, zobaczymy czy istnieje może droga “na skróty”, a zazwyczaj takie są tylko ich wcześniej nie jesteśmy wstanie dostrzec.
Mając taki cel w głowie i spisany na kartce papieru (z głowy często ulatują nam myśli), można kreować lepsze wersje celów, można je ulepszać.
Anthony Robbins napisał “Po wyznaczeniu celu musi natychmiast nastąpić stworzenie planu prowadzącego do jego osiągnięcia oraz zmasowane działanie według tego planu. Masz już siłę, żeby działać. Jeśli nie udało ci się dotychczas jej zebrać, to tylko dlatego, że nie udało ci się wyznaczyć sobie celów, które by cię zainspirowały” (“Obudź w sobie olbrzyma…”).
Co to znaczy poprawnie sformułowany cel?
“Powodem, z którego większości ludzi nie udaje się osiągnąć wyznaczonych celów, jest to, że ich nie definiują albo tak naprawdę nie uważają ich za realistyczne czy osiągalne. Ludzie sukcesu potrafią powiedzieć, dokąd zmierzają, co planują zrobić po drodze oraz kto będzie im towarzyszył” (Denis Waitley)
Dobrze sformułowany cel, to taki, który zostanie przez Ciebie osiągnięty.
Techniki dobrze sformułowanych celów
Jest kilka technik formułowania celów. Metodę SMART, zapewne znasz, gdyż jest najbardziej popularna (dla przypomnienia w tej metodzie cel jest: sprecyzowany, mierzalny, ambitny, realistyczny, terminowy – i dobrze jeszcze, żeby był oceniany i zapisany).
Można również zastosować 10 etapowe formułowanie celów:
- Wyznacz konkretny cel i sformułuj go za pomocą zdań twierdzących
- zapisz go w bardzo szczegółowy sposób
- cel sformułowany za pomocą przeczenia, nie sprzyja jego realizacji, gdyż podświadomy umysł jest zachęcony do tego, czemu się opierasz
- Określ własny cel w kategoriach umiejętności, które się ma i których brakuje
- odpowiedz sobie na pytanie “Co możesz zrobić samodzielnie, aby osiągnąć swój cel?”, “Jakie działania możesz podjąć, aby zwiększyć swoje szanse na realizacje celu?”
- Kontekst
- zapisz cel w kontekście otoczenia w jakim będzie realizowany
- uwzględnij miejsca, ludzi i ich funkcje, budżet oraz ramy czasowe
- takie skonkretyzowanie sprawi, że cel będzie bardzie realny dla mózgu
- Modalności sensoryczne
- opisz cel za pomocą pięciu zmysłów
- to sposób na wzmocnienie podświadomych strategii
- Cele pośrednie
- czyli “Zjeść słonia po kawałku”
- podziel cele na działania, małe kroki do osiągnięcia
- Wsparcie
- zastanów się jakich potrzebujesz zasobów do realizacji swojego celu czy celów szczegółowych
- określ kto, co, ile będzie Ci potrzebne i zastanów się skąd to weźmiesz, bo z pewnością taka wiedza w odpowiednim momencie się przyda
- Sprawdzenie ekologii (ekologia w tym ujęciu – spójność i dążenie wszystkich twoich elementów w jednym kierunku)
- zastanów się jakie mogą pojawić się przeszkody przy realizacji celu i jak sobie z nimi poradzisz
- można zastosować serię pytań: Co może Ci przeszkodzić w osiągnięciu celu? Czy istnieją jakieś inne wartości, inne cele, inni ludzie czy inne prawa, które mogą sprawić Ci kłopoty? Jak mógłbyś obecnie dostosować lub złagodzić swoją postawę, aby zrealizować swoje marzenie? Zastanów się jakie wewnętrzne przeszkody możesz napotkać? Czy jakaś część Ciebie przeszkadza Ci w osiągnięciu celu?
- Ustawienie kamieni milowych
- określ w kalendarzu daty, kiedy będziesz sprawdzać postęp w realizacji swojego celu – niech tych kamieni będzie wiele, abyś częściej mógł sprawdzać, gdzie jesteś na lini czasu
- Spisanie celów
- spisz swój cel, podziel je na mniejsze, zapisz kamienie milowe
- dlaczego zapisanie jest ważne “O ileż gorzej byłoby zobaczyć swoje imię i nazwisko na liście gończym, niż tylko o tym usłyszeć?”
- Sprawdzenie rezultatu
- śledź swoje postęp systematycznie
- jeśli zauważysz błędy w działaniu, wprowadzaj modyfikacje
Ważne w wyznaczaniu celów jest to, aby kierunek dążenia mieć w głowie, a nie tylko odhaczać listę mniejszych celów, zadań. Cel musi zawsze inspirować do działania, motywacja sama się znajdzie, jeśli tylko wprawisz swoje ciało w ruch.
Grudzień jest miesiącem, w którym często wyznaczamy sobie nowe cele, podsumowujemy cele osiągnięte w minionym okresie i te, których się nie osiągnęło. Jedną z determinant wskazujących na naszą skuteczność, jest porządek w umyśle, zacznij od niego, aby zwiększyć szanse powodzenia.
Powodzenia i pozdrawiam
Ania
- encyklopedia.pwn.pl
- Vaknin S.: Biblia NLP, wydanie rozszerzone, ponad 350 wzorców, metod i strategii programowania neurolingwistycznego, One Press, Helion, Gliwice 2011.
