Stres można w różny sposób definiować, można go ująć jako bodziec, reakcję i podejście relacyjne (polegające na zakłóceniu równowagi miedzy możliwościami jednostki a pewnymi wymaganiami).
Stres jest zaburzeniem odczuwanej równowagi wewnętrznej, która wpływa nie tylko na dyskomfort funkcjonowania (dobrostan) ale także na nasze zdrowie.
SPOSOBY RADZENIA SOBIE ZE STRESEM/INFROSTRESEM
Zanim zrozumiemy stres, zwróćmy uwagę na fakt, iż można go w różny sposób definiować.
W świecie psychologii i nauk o naturze ludzkiej wyróżnia się podejście bodźcowe do stresu, które ujmuje go jako odwołanie się do okoliczności zewnętrznych ( np. utrata pracy, kłótnia z bliską Ci osobą, zła ocena w pracy/szkole, niepowodzenie w jakimś działaniu itp.). Stres ten określony jest mianem stresu psychologicznego czyli takiej zmiany w otoczeniu, która wywołuje wysoki stopień napięcia emocjonalnego i uniemożliwia normalne reagowanie. Jednak różni ludzie na te same sytuacje mogą reagować inaczej, nawet czasami jest tak, że w zależności od samopoczucia, stanu emocjonalnego my sami różnie reagujemy na te same bodźce. Owe okoliczności zewnętrzne określone są stresorami i jedno jest pewne, że zdecydowanie mają wpływ na stres. Analizując zjawisko stresu i chcąc się odpowiednio przed nim uchronić, bądź dobrać sposób poradzenia sobie z nim w trakcie doświadczania tego stanu, należy także zwrócić uwagę na drugie podejście, a mianowicie podejście reakcyjne.
W podejściu reakcyjnym stres jest definiowany jako pewna reakcja człowieka (podejście to wywodzi się z nauk medycznych). Początkowo definiowano stres jako reakcja dyskomfortu, jednak też nie jest to w pełni trafione ujęcie, gdyż może dotyczyć to sytuacji związanych z bodźcami zewnętrznymi, które dyskomfort wywołują (np. zbyt zimno, ciepło itp.). Czy poczucie dyskomfortu wywołuje u Ciebie stres? Myślę, że to również zależy od tego jak często tego dyskomfortu doświadczamy i czego on dotyczy.
Szeroko patrząc na stres pamiętajmy zatem o całym spektrum bodźców i czynników, dlatego należy jeszcze uwzględnić jedną grupę bodźców, a mianowicie: zakłócenia lub zapowiedź zakłóceń równowagi miedzy zasobami czy możliwości jednostki z jednej strony, a wymaganiami z drugiej (podejście relacyjne).
Bez względu na rodzaj bodźców/stresorów, które na nas wpływają i wywołują STRES, to nasza relacja z otoczeniem może dotyczyć m.in. takich odczuwanych stanów jak: krzywda/ strata (złość, żal, smutek), zagrożenie (strach, lęk, martwienie się) lub wyzwanie (gorliwość, podniecenie).
CZYM JEST INFROSTRES?
Stres towarzyszy każdemu z nas i dotyczyć może każdego aspektu naszego życia, zarówno przestrzeni prywatnej, jak i zawodowej.
Ostatnie trzy lata na świecie należy zaliczyć do trudnych pod każdym względem dla ludzkości. Covid, pandemia, choroby, śmierć, inflacja, utrata pracy, zamknięte biznesy, zwolnienia, rozwody a w ostatnim czasie wojna w Ukrainie – to prawdziwy rollercoaster emocjonalny. Sytuacja ta, jak i wiele innych powodują jeszcze jeden bardzo niebezpieczny mechanizm określany mianem antropopresji informacyjnej, która generuje INFROSTRES czyli stres informacyjny.
Stres informacyjny (infrostres) związany jest z zalewem nas różnymi informacjami, większość z nich jest nieprawdziwa (fake newsy), część “naciągnięta” a więc jest na granicy prawdy i fałszu.
Mechanizm ludzkiego działania jest bardzo prosty, a mianowicie środowisko w którym żyjemy dostarcza nam wielu bodźców m.in. informacji, one wywołują w nas odpowiedni stan emocjonalny (emocje, myśli, uczucia), które budują odpowiednie przekonania wpływające na postawę i działanie. Jeśli dochodzą do nas informacje, które wprawiają na nasz stan braku równowagi, oczywistym jest, że nasze działanie nie będzie tak racjonalne jak mogłoby być, a jego efekty budują w nas STRES, w tym wypadku INFROSTRES.
Przed dopływem informacji się nie obronimy, nasze mechanizmy obronne czyli generalizacje, selektywność i pozostałe filtry które posiadamy, nie są w stanie odciąć nas od nich.
Stres, strach, lęk to stany, które sprawiają, iż stajemy się podatni na manipulację, co często wykorzystują ludzie decyzyjnie, rządy, politycy, ugrupowania mające duże oddziaływanie społeczne, szef, znajomi, rodzina itp. Nasz organizm traci naturalny system odpornościowy w związku z przeżywanym stresem. Obniżenie odporności na czynniki zewnętrzne powoduje częstsze przeziębienia, choroby oraz stany niesprzyjające naszej kondycji psychicznej i fizycznej. Zalew informacji jest nowym źródłem stresu odgrywającym bardzo istotną rolę wpływającą na ludzkie życie i jego jakość. Zalew informacji, infrostres jest nowym narzędziem zarządzania ludźmi, które zawsze miało istotny wpływ na ludzkość, jednak w ostatnich latach odgrywa jeszcze większą rolę, stając się bezlitosnym narzędziem tortur – na które albo się zgodzimy albo opanujemy własne emocje i ich wpływ na nasz stan emocjonalny i decyzyjność
Pamiętajmy – podstawową zasadę życia stanowi wymiana energii, materii i informacji, a proces ten w medycynie nazywany jest metabolizmem energetyczno-informacyjnym. Nie uciekniemy przed nim, ale może w nim być bardziej świadomi, dbając o siebie i swoich bliskich.
DLACZEGO DOPADA NAS STRES?
Jak podają psycholodzy i Ci, którzy znają naturę ludzką, przyczyną stresu jest fakt, że przed człowiekiem stoją wymagania, które są na granicy jego możliwości. Odpowiedz sobie na pytania:
- Czy racjonalnie mierzysz siły na zamiary?
- Czy jesteś w stanie oceniać swoje działania przez pryzmat tego, na co masz wpływ, a na co wpływu nie masz?
Bardzo często mamy niezrównoważane wymagania oraz możliwości i czasami dotyczą one sytuacji zewnętrznej a czasami wewnętrznych standardów. Paradoks polega również na tym, że mogą to być zbyt duże a czasem zbyt małe wymagania.
Powstałemu stanowi braku równowagi towarzyszą emocje, które pobudzają do aktywności zmierzającej do przywrócenia równowagi między wymagania a możliwościami, a czasami jest też odwrotnie. Model prosty, jednak nie łatwy do opanowania i nie tak oczywisty, aby przypisać każdemu i każdej sytuacji.
SPOSOBY RADZENIA SOBIE ZE STRESEM/
INFROSTRESEM
- sprawdzaj źródła informacji – każdą informację w różnych rodzajach źródeł
- zanim uwierzysz w informacje, pomyśl kto może na tym zyskać, że w nią uwierzysz
- zadaj sobie pytanie – Czy może być inaczej ? Czy zawsze tak musi być? Czy możliwe są inne rozwiązania?
- odetnij się od zbyt wielu źródeł informacji, ogranicz czas i ilość przyswajanych faktów
- skup się na własnym działaniu i wypełnij swój czas maksymalnie, tak aby nie mieć wolnej przestrzeni, którą zalejesz informacjami wątpliwej jakości albo takimi, które nie pomagają Ci w podejmowaniu decyzji
- dbaj o swoje myślenie intuicyjne
- urealnij priorytety (ze względu na stres nie jest realne zrealizowanie dotychczasowych) – Jak wpływają na Twoją postawę informacje, które do Ciebie docierają? SZUKAJ INFORMACJI WSPIERAJĄCYCH, ODRZUĆ INFORMACJE NIEWSPIERAJĄCE NA DRUGI PLAN
- adaptacyjnie przekształć cele (dokonaj wtórnej oceny możliwości zrealizowania celów) – JEŚLI SĄ INFORMACJE, KTÓRE MÓWIĄ, ŻE NALEŻY WPROWADZIĆ ZMIANY W DZIAŁANIU, TO POMYŚL CO MOŻE CI W TYM POMÓC I SKUP SIĘ NA DZIAŁANIU A NIE NA KONIECZNOŚCI WPROWADZANIU ZMIAN I OBAWY PRZED REZULTATEM
- znajdź korzyści w doświadczeniach stresowych, nawet jeśli informacje są niekorzystne, to POSZUKAJ CHOCIAŻ DROBNYCH SZCZEGÓŁÓW, KTÓRE BĘDĄ POZYTYWNE, np. sam fakt, że coś trzeba zrobić, być może poszukać jakiś innych informacji jak się zabezpieczyć, jak zmienić tę sytuację?, czego ta sytuacja mnie uczy?, na co ta sytuacja wskazuje co pozwoli mi następnym razem zachowa się inaczej?, to tylko kilka pytań
- celowo przypominaj sobie o korzyściach osiągniętych w przeszłości – CZERP Z POZYTYWNYCH SWOICH DOŚWIADCZEŃ, one wskazują, że skoro wtedy dałeś/aś radę, tym razem też się uda,
- nasyć zwykłe zdarzenia pozytywnym znaczeniem i nie chodzi tutaj o bycie pozytywnym na siłę, tylko o dostrzeżenia piękna w każdym momencie swojego życia i odsunięcia tego co nas nie wspiera a często są tymi stresorami informacje, które odbierając tak winniśmy dekorować aby ustrzec się ich negatywnego wpływu.
Czy są to skuteczne sposoby na walkę z infrostresem?
Z pewnością czasami niewystarczające w niektórych przypadkach, ale warto zadbać o swój mentalny porządek w głowie aby stworzyć odpowiednie środowisko do życia, działania i kroczenia do przodu.
BIBLIOGRAFIA
– Heszen I.: Psychologia stresu, PWN, Warszawa 2013.
POWODZENIA
